Τι είναι η ενσυναίσθηση και 5 tips για να την αναπτύξεις

Ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα που έχει κανείς να καταλαβαίνει και να αισθάνεται αυτό που κάποιος άλλος βιώνει μέσα από τα δικά του μάτια. Με άλλα λόγια είναι αυτό που λέει ο λαός «μπαίνω στα παπούτσια του άλλου». Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η ενσυναίσθηση αποτελεί σημαντικό κομμάτι της Συναισθηματικής Νοημοσύνης[1] και είναι μία ικανότητα που όλοι μπορούμε να αναπτύξουμε αν βάλουμε λίγη προσπάθεια.

Είδη Ενσυναίσθησης

Η έννοια της ενσυναίσθησης σήμερα δυστυχώς είναι συγκεχυμένη με την έννοια της λύπησης. Κάτι τέτοιο όμως απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι ότι αυτός που έχει αναπτύξει την ικανότητα της ενσυναίσθησης μπορεί να νιώσει οποιοδήποτε συναίσθημα αισθάνεται ο άλλος και να το κάνει κτήμα του. Δηλαδή, αν νιώθεις συγκίνηση, τη νιώθω κι εγώ ή αν αισθάνεσαι θλίψη, μπορώ και εγώ να βιώσω τη θλίψη μέσα από εσένα. Αυτή είναι η λεγόμενη «συναισθηματική ενσυναίσθηση». Ακόμα βαθύτερα, όταν φτάνεις στο σημείο να καταλαβαίνεις τις σκέψεις των άλλων, έχεις αναπτύξει τη «γνωστική ενσυναίσθηση»[2]. Φυσικά δεν αναφέρομαι στις μαντικές ικανότητες κάποιου να διαβάζει το νου των ανθρώπων. Η γνωστική ενσυναίσθηση αφορά την κατανόηση του τρόπου σκέψης και την επαγωγική διαδικασία που κάποιος χρησιμοποίησε ώστε να φτάσει στο συμπέρασμα του και να βιώσει, ως επακόλουθο, το συναίσθημα που βιώνει. Δηλαδή κατανοώ τι σκέφτεσαι και γιατί νιώθεις εκνευρισμό.
Γιατί είναι σημαντικό να την αναπτύξουμε

Πόσες φορές έχεις σκεφτεί φανερά ή κρυφά τη φράση «μακάρι να με καταλάβαινε λίγο περισσότερο» ή «δεν μπορείς να καταλάβεις πως σκέφτομαι» ή «εύχομαι να μπορούσε να δει τα πράγματα από τη δική μου σκοπιά». Όλοι έχουμε βρεθεί σε αυτή τη θέση. Η ενσυναίσθηση λοιπόν, είναι αυτή η ικανότητα που ξεκλειδώνει το γρίφο και δίνει λύση σε αυτό το φαινομενικά αγεφύρωτο κενό που δημιουργείται στις ανθρώπινες σχέσεις. Η καλλιέργεια της δε, θεωρείται πολύ σημαντική καθώς μέσα από την ανάπτυξη της εκπαιδευόμαστε να ακούμε, να επικοινωνούμε και εκ τούτου να κρατάμε τις σχέσεις μας υγιείς. Είναι σημαντικό όμως να ξεκαθαρίσουμε πως το να αναπτύξουμε την ενσυναίσθηση μας είναι δύσκολο, όχι όμως και ακατόρθωτο![3]

Πώς να την αναπτύξεις

1. Ξεκίνα τις καλές πράξεις
   Όχι όχι, δεν αναφέρομαι στις μεγάλες δωρεές, ούτε σε παροτρύνω να γίνεις το παιδί για όλων τα θελήματα. Αυτό που προτείνω απλά είναι οι μικρές πράξεις καλοσύνης, βοήθειας ή ακόμα και συμπαράστασης προς τους γύρω σου. Ένα χαμόγελο σε έναν άγνωστο μπορεί να του φτιάξει ολόκληρη τη μέρα του ή αν δεις κάποιον ηλικιωμένο στο δρόμο χαμένο ρώτησε τον αν χρειάζεται τη βοήθεια σου ή ακόμα και ένα κομπλιμέντο σε έναν άνθρωπο μπορεί να του χαρίσει το ωραιότερο χαμόγελο. Αυτές οι μικρές, σχεδόν ανεπαίσθητες, πράξεις είναι που μας δίνουν ενέργεια και μας αναζωογονούν.
2. Μετέτρεψε την τεχνολογία σε σύμμαχό σου
   Εδώ έχουμε μια ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε τα social media λίγο διαφορετικά. Ας παραδεχτούμε ότι πλέον ήρθε η ώρα να διώξουμε σιγά σιγά (ή και γρήγορα γρήγορα) τα πικρόχολα ή λακωνικά σχόλια κάτω από τις δημοσιεύσεις των ακολούθων μας.
   Αυτή η άσκηση δεν διαφέρει πολύ από την προηγούμενη, απλά μεταφερόμαστε στον διαδικτυακό κόσμο. Τι σημαίνει αυτό; Σου προτείνω να αφιερώσεις λίγο παραπάνω χρόνο στις αλληλεπιδράσεις που κάνεις με τους άλλους και να συνδεθείς βαθύτερα με εκείνους μοιράζοντας ξανά καλοσύνη. Πως μπορεί να γίνει αυτό θα με ρωτήσεις. Επικεντρώσου περισσότερο στο να έχεις περισσότερες άμεσες συζητήσεις με τους άλλους παρά απλά κρύες αντιδράσεις με emoji.
3. Δούλεψε με τον εαυτό σου
   Κοίταξε μέσα σου, και να σε παρατηρήσεις καλά. Δώσε σημασία στο τί σε δυσκολεύει και τι σκέψεις σου δημιουργεί, τι συναισθήματα βιώνεις. Το επόμενο βήμα, είναι να φανταστείς πως ένας φίλος σου έρχεται και σου εκμυστηρεύεται το ίδιο ακριβώς πρόβλημα. Τι θα του απαντήσεις;
   Θα έδειχνες το ίδιο ενδιαφέρον να λύσεις το πρόβλημα και στον εαυτό σου; Θα απαντούσες άραγε με την ίδια καλοσύνη; Πολλές φορές ξεχνάμε να δείχνουμε καλοσύνη στον πιο σημαντικό άνθρωπο, εμάς. Έτσι λοιπόν, άδραξε την ευκαιρία, γίνε ο φίλος του εαυτού σου, καλλιέργησε την αυτοσυμπόνια και δείξε σε σένα την καλοσύνη που δείχνεις και στους γύρω σου. Όσο καταλαβαίνεις τον εαυτό σου, θα αυξάνεις και την ενσυναίσθηση σου.
4. Η διαφωνία δεν είναι απαραίτητα κακή
   Οι διαφωνίες δεν πρέπει να αποτελούν τον μεγαλύτερο σου φόβο αλλά τον καλύτερο σου φίλο. Προσπάθησε να επικεντρωθείς όχι στο θέμα διαφωνίας αλλά στο κατέληξες να σχηματίσεις την άποψη σου και να βγάλεις το συμπέρασμα σου. Άκου, τον συνομιλητή σου, όχι για να απαντήσεις ή να του αλλάξεις τη γνώμη αλλά για να καταλάβεις τον δικό του τρόπο σκέψης και τα δικά του συναισθήματα. Πέτα από πάνω σου τις προκαταλήψεις.
   Η διαφωνία δεν χρειάζεται να είναι πια αντιπαράθεση ούτε διαμάχη που ψάχνετε ποιος είναι ο πιο ισχυρός. Μετέτρεψε τη διαφωνία σε μία ανταλλαγή απόψεων και δώσε στον εαυτό σου την ευκαιρία να δει τα πράγματα αλλιώς.
5. Γίνε μέρος ενός μεγαλύτερου σκοπού
   Ας ξεκινήσουμε με τον εθελοντισμό. Είναι η ευκαιρία σου να εφαρμόσεις όλα τα παραπάνω. Εδώ, μπορείς να προσφέρεις καλοσύνη απλόχερα, να γίνει μέρος μιας ομάδας και να δουλέψεις την καλοσύνη αλλά και την συμπόνια. Για κάποιο περίεργο λόγο μέσα από τον εθελοντισμό θα βγεις από τη ζώνη ασφάλειας σου και θα σε «αναγκάσεις» να κατανοήσεις τόσο το πρόβλημα όσο και τον τρόπο σκέψης του άλλου μέσα από τα δικά του μάτια ώστε να τον βοηθήσεις να ξεπεράσει αυτό που του συμβαίνει.

[1] https://www.gametree.gr/2017/03/22/ei_eq_empathy_synaisthimatiki-noimosini/
[2] https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxikis-ygeias/proagogi-psyxikis-ygeias/ensynaisthisi/11999-skoteini-ensynaisthisi-i-skiodis-plevra-tis-ensynaisthisis.html
[3] https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxikis-ygeias/proagogi-psyxikis-ygeias/ensynaisthisi/5737-pos-na-kalliergiso-tin-ensynaisthisi-mou.html