Ηλικία και άγχος: Έχουν άγχος οι ηλικιωμένοι; 

Είναι γεγονός ότι το άγχος είναι μέρος της ζωής μας. Ας ορίσουμε όμως αρχικά τί είναι το άγχος. Δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία φυσιολογική αντίδραση, ψυχική ή/και σωματική, σε μία απειλή. Με άλλα λόγια είναι μία αίτηση που λαμβάνει ο άνθρωπος για την αντιμετώπιση απαιτητικών καταστάσεων. Μπορείς να καταλάβεις λοιπόν γιατί το άγχος είναι μέρος της ζωής μας. Είτε είσαι 2 χρονών είτε είσαι 82, υπάρχουν στιγμές που πρέπει να φανείς αντάξιος των συνθηκών.

Έχεις νιώσει τους παλμούς σου να αυξάνονται ή τα χέρια σου να ιδρώνουν, ένα μικρό σφίξιμο στην καρδιά σου;  Ο όρος άγχος λοιπόν, προέρχεται από το ρήμα ἄγχω, όπου στα αρχαία ελληνικά σημαίνει πνίγω ή σφίγγω. Πως όμως ερμηνεύουμε αυτά τα συμπτώματα είναι που κάνει τη διαφορά. Ας πάρουμε δύο παραδείγματα, αν είσαι 25 ετών και έχεις έντονη και ξαφνική εφίδρωση τότε εύκολα ο νους πάει στην αγχώδη διαταραχή. Αν όμως είσαι 73 ετών το πρώτο που σκέφτεσαι είναι η αρχή εγκεφαλικού.

Αυτό που στην πραγματικότητα συμβαίνει είναι ότι συνήθως οι ηλικίες άνω των 65 ετών, τείνουν να αγνοούν ή να παρερμηνεύουν τα συμπτώματα που βιώνουν. Πολλές φορές μάλιστα, αποφεύγουν να δώσουν σημασία και παραβλέπουν να μιλήσουν για αυτά που έχουν στο μυαλό τους καθώς δε θέλουν να μας σκοτίσουν με τα προβλήματα τους.  

Πώς εκφράζεται το άγχος στους ηλικιωμένους; 

Πνευματικός αντίκτυπος 

Έχει αποδειχτεί από έρευνες ότι το προσδόκιμο ζωής μειώνεται όταν υπάρχει αδιαχείριστο άγχος μιας και δυσχεραίνει τη σωματική υγεία και διαύγεια. Ένα σημαντικό κομμάτι που επηρεάζεται στον οργανισμό των ηλικιωμένων είναι οι γνωστικοί μηχανισμοί. Από όλες τις λειτουργίες, αυτή της μνήμης φαίνεται να είναι η πρώτη που επηρεάζεται. Αυτό συμβαίνει διότι ένα πολύ μεγάλο μέρος της ψυχικής μας ενέργειας καταναλώνεται στην προσπάθεια μας να διαχειριστούμε το συναίσθημα του άγχους. Έτσι, τα αποθέματα που μας απομένουν για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού μας σωματικά ή πνευματικά, όπως για παράδειγμα η συγκέντρωση ή η κρίση, λιγοστεύουν σημαντικά. Σε βάθος χρόνου λοιπόν, το άτομο φαίνεται να κλείνεται ολοένα και περισσότερο στον εαυτό του και αισθάνεται ανεπαρκής να αντιμετωπίσει αυτά που του συμβαίνουν. 

Σωματικός Αντίκτυπος

Όχι μόνο πνευματικά αλλά και σωματικά έχει αποδειχτεί πλέον ότι το άγχος σωματοποιείται και παίρνει όλων των ειδών τις μορφές. Μερικά από τα συστήματα που επηρεάζονται από τα υψηλά επίπεδα άγχους είναι τα καρδιαγγειακό- αναπνευστικό, πεπτικό, ανοσοποιητικό και το μυϊκό σύστημα ανάμεσα σε άλλα. Ο τρόπος του οργανισμού να αυξήσεις την πρόσληψη οξυγόνου είναι η επιτάχυνση της αναπνοής, έτσι όταν ο οργανισμός σου αντιλαμβάνεται μία απειλή συστέλλει τα αγγεία για να πάει περισσότερο οξυγόνο στους μυς. Τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα φαίνεται να αυξάνονται όταν βιώνεις το συναίσθημα του άγχους για να σου δώσει ο οργανισμός σου περισσότερη ενέργεια. Τέλος, οι ορμόνες του στρες, φαίνεται πως με την πάροδο του χρόνου αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σου σύστημα και σε κάνουν πιο ευάλωτο στους λοιμώξεις. 

Αίτιες εμφάνισης συμπτωμάτων άγχους στην τρίτη ηλικία 

Το συχνότερο φαινόμενο είναι το άγχος να παίρνει τη μορφή του φόβου ή της αγωνίας. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι ηλικιωμένοι αποφεύγουν να μετακινούνται γιατί φοβούνται έναν ενδεχόμενο τραυματισμό τους. Έτσι, ελαττώνουν τις μετακινήσεις τους και περιορίζονται στις απολύτως απαραίτητες εντός του χώρου ασφάλειας τους. Ειδικότερα εκείνοι που έχουν βιώσει ένα ατύχημα στο παρελθόν παρουσιάζουν εντονότερο αυτό το φόβο καθώς δεν θέλουν να τραυματιστούν ξανά. 

Ένας άλλος επιβαρυντικός παράγοντας στην τρίτη ηλικία είναι οι οικονομικές απαιτήσεις. Ας μη κρυβόμαστε, για όλους μας τα οικονομικά είναι ένας αγχωτικός παράγοντας στην καθημερινότητα μας. Πόσο μάλλον, όταν οι οικονομικές δυσκολίες ακολουθούνται και από κινητικές δυσκολίες. Η πλήρη εξάρτηση του ανθρώπου από έναν άλλο προκαλεί στρες. Η σκέψη του πως θα ανταπεξέλθει στις βασικές του ανάγκες πολλές φορές κυριεύει τον ψυχισμό του και τον οδηγεί σε θολά μονοπάτια καθώς αισθάνονται μόνοι και αβοήθητοι και κάνεις σκέψεις θανάτου. Έτσι, οδηγούνται σε μία εντονότερη «παράλυση» που σταδιακά τους καθιστά ανήμπορους να πράξουν τα βασικά.

Πριν λοιπόν φτάσεις να σκέφτεσαι το σοβαρότερο ενδεχόμενο για την εξέλιξη της υγείας ενός αγαπημένου σου ανθρώπου προσπάθησε να διακρίνεις εάν κρύβονται φόβοι και αγωνίες που τον ταλαιπωρούν και δεν του επιτρέπουν ανταπεξέλθει στην καθημερινότητα του.